Iqela labaphandi abavela kwiYunivesithi yaseLund baqala ukufunda isiphumo sokusela kotywala kwimpilo evela kwimicimbi ebonakalayo. Iingcali zenzululwazi ziye zazama ukufumanisa ukuba yintoni umahluko kwiindleko zonyango zalabo basela utywala imihla ngemihla kumanani amancinane, kunye nabangayisebenzisi nhlobo. Ukongezelela kophando lwabo, basebenzisa idatha ukusuka kwiprojekthi ye-2002. Le projekthi yayijoliswe ekufumaneni ulwazi malunga nelahleko ezichaphazela utywala ezenziwa yiSweden ngonyaka.
Iziphumo zomsebenzi owenziwe izazinzulu ziye zabonisa ukuba iindleko zonyango zabantu abangaphuziyo ziphantsi kunezo zonke iintsuku ezidityanisiweyo zotywala. Ngaloo ndlela, kuba yinto enokungathandabuzekiyo nembono ebonakalayo yokuba utywala ngamaninzi amnandi kwimpilo.
Ekuhambeni kwezifundo zangaphambili, unxibelelwano lufunyenwe phakathi kokusetyenziswa kotywala kunye nomgangatho wemvuzo. Iingcali zenzululwazi ziye zaqinisekisa ukuba abantu abaphuza utywala ngamanye amaxesha baphezulu kunabo abangaphuziyo. Emva koko izazinzulu zachaza eli qiniso ngolu hlobo lokuba utywala lunempembelelo empilweni kwaye abantu abayisebenzisayo bachitha ixesha elincinane kwiluhlu lwabagulayo. Nangona kunjalo, ulwazi olutsha oluthatyathwa yizenzululwazi kwiYunivesithi yaseLund, luyichasa ngokupheleleyo le ngqungquthela. Iingcali zenzululwazi zicebisa ukuba ziqwalaselwe ngokubaluleka kwesi sifo, apho ukusela utywala, nangona kubancinci, kungabangela ukuhlaselwa kakhulu kwezempilo. Le ndlela yashintsha ngokuphawulekayo umfanekiso kwaye yabonisa ukuba utywala usemonakalo kwimpilo. Ngaloo ndlela, unxibelelwano oluchanekileyo phakathi kwemali ephezulu kunye nokusetyenziswa kotywala kunokukhathazeka kakhulu. Mhlawumbi, kwezinye iimeko, ulwalamano oluphakathi kwezi zimbini zibonakaliso lukhona, kodwa izinto ezichaphazela nganye kwezi zikhombisi zikhulu kunokuba zichazwe kumzekelo ongezantsi wezinga lokufumana utywala.
Iingcali zesayensi zaseFransi emva kweengqungquthela zophando ziye zazisa nesigqibo esidibayo: iindawo ezincedo zamanani amancinci atywala-inkolelo. Ngoko izazinzulu zaseFransi zifumene ukuba kukho ukudibanisa phakathi kwesiganeko somhlaza kunye nokusetyenziswa rhoqo kotywala. Ngokomzekelo, kwafunyanwa ukuba igrlasi yewayini idakwa imihla ngemihla inyuse i-168% ingozi yomhlaza womlomo okanye umqala. Kwaye kwabonakaliswa ukuba ukusetyenziswa rhoqo kwento encinci yobutywala kunobungozi ngakumbi kunokuba amanani amaninzi anxiliswe rhoqo ngamaxesha.
Iingcali zenzululwazi zaseMelika ziye zazimisela umphumo wokusetyenziswa kotywala rhoqo kwingqondo. Izifundo zenziwa phakathi kwabantu abadala kuneminyaka engama-55, kuzo zonke, abantu abangama-2800 bathatha inxaxheba kuyo. Izifundo zazixhomekeke kwiimviwo zonyango, kunye nenani locuba kunye notywala abayidlayo. Ngenxa yezenzo zabo, izazinzulu ziye zafumanisa ukuba kwanokuba utywala olutshwala luya ku-brain atrophy.
Izazinzulu zaseCanada ziye zaqinisekisa ukuba umngcipheko wokusela kubantu abadla rhoqo ngokutya utywala kakhulu kakhulu. Iimpembelelo ezinjalo ukusetyenziswa kotywala rhoqo kusinikwa amadoda, kunye nakwabasetyhini, ukususela kwiminyaka akuxhomekekanga.
Ukuchonga ngokuchanekileyo inani lotywala oludliwayo, abaphandi baqalisa i-unit ekhethekileyo yokulinganisa, ababeyibela isiselo. Isiselo esi-1 sasilingana nama-ounces ama-5 (i-142 g.) Iwayini, ii-ounces (i-42 g.) I-liqueur, ii-ounces ezili-12 (~ 340 g.) Ubhiya kunye neeyunithi ezintathu (~ 85 g). Ngaloo ndlela, amaKhanadi afumanisa ukuba abo batywala badla ngokukhawuleza, ngokuqhelekileyo, bangaphuzi ngaphezu kweziphuzo ezimbini ngexesha.
Isizathu esibalulekileyo sokusetyenziswa kotywala ngabantu baseKhanadi banqwenela umnqweno wokuziqhayisa. Ingozi enkulu yokuphucula imihla ngemihla kukuba utywala lunomlutha, oku kuthetha ukuba ukuva utywala kotywala, umntu uya kufuna ukusela ngokuphindaphindiweyo. Kancinci, ubuninzi bokusela utywala bufikelela kwiziphuzo ezi-4-5 ngexesha, ngokuqinisekileyo zilimaza impilo. Ngako oko, unokuqiniseka ngokuqinisekileyo ukuba kuyingozi kumntu ukuba adle utshwala rhoqo nakwixabiso elibi kakhulu.
Ngokwezifundo zamazwe ngamazwe, umthamo weziphuzo ezi-4 uwonakalisa umzimba womfazi. Le niselo yotywala inomphumo ongenakuguquka kumzimba, nokuba uthe wayenxila kuphela.
Kwakhona asikwazi ukuthetha kodwa ngeengcinga zobuqhetseba ezivakalayo kwixesha lethu. Abazali abaninzi bakholelwa ukuba inani elincinci lezonxila elingaphantsi kakubi, kwaye lingaba luncedo kubantwana abancinci, ngakumbi xa umntwana ethanda. Kukho uluvo lokuba abantwana baqonda kangcono ukuba umzimba wabo ufuna ntoni kwaye ukuba bakhonywa kumgudu webhiya, ngoko, emzimbeni wabo, akwanele nayiphi na into efanelekileyo ekhoyo kule siselo. Kwakhona, abaninzi bakholelwa ukuba ngokuzama ukusela isiphuzo, umntwana akayi kuphinda afune ukuyiphuza.
Nangona kunjalo, uphando oluqhutywe phakathi kweentsapho ezingama-6000 lubonise ukuba kwixesha elizayo umgangatho wobunxila phakathi kwabantwana abadlileyo ubuncinane besiselo sotywala kunye nabazali babo kunye nemvume yabo iphezulu kakhulu kunabo ababenqatshelwe ukuba baphuze ngabazali. Ngokwezibalo, abantwana abaye bazame utywala phambi kobazali kunye nabangaphantsi kweminyaka eyi-15 banakho amathuba okuba baphuze ngokwexwala.
Ngaloo ndlela, isigwebo sidimazekile. Ingaba kaninzi kuyingozi ukusela utywala ngamanani amancinci? Ngokuphathelele utywala, izazinzulu emhlabeni jikelele zibonisa ukungahambelani kokumangalisa: utshwala buyingozi nakwimilinganiselo emancinci.